Đau đầu là chứng trạng rất thường gặp trên thực hành lâm sàng, nó là triệu chứng gặp ở rất nhiều bệnh. Là tình trạng cơn đau xuất hiện ở vùng đầu mặt – cơn đau có thể xảy ra ở 1 bên hoặc cả 2 bên đầu; ở 1 vị trí nhất định hoặc cũng có khi lan tỏa cả khắp đầu.Triệu chứng ở mỗi bệnh nhân thường không giống nhau – có thể cơn đau nhói liên tục, âm ỉ hoặc dữ dội. Các nguyên nhân gây ra đau đầu thì có rất nhiều như: Bệnh lý của mạch máu não, tổn thương của tế bào thần kinh, huyết áp cao, huyết áp thấp, rối loạn tuần hoàn não, bệnh lý của cột sống, bệnh vùng hàm mặt, mũi họng, các sang chấn…
Từ góc độ của Y học cổ truyền (YHCT) thì cũng phân ra nhiều kiểu chứng đau đầu như: Đau đầu do ngoại cảm, đau đầu do can dương, đau đầu do thận hư, đau đầu do huyết hư, đau đầu do huyết ứ, đau đầu do đờm trọc… Còn theo Kinh lạc học có thể phân ra: Đau phía sau đầu thuộc Thái dương, đau 1 bên hoặc 2 bên thuộc Thiếu dương, đau vùng trán thuộc Dương minh, đau vùng đỉnh thuộc Quyết âm.
Để điều trị đau đầu YHCT có thể dùng thuốc hoặc các biện pháp không dùng thuốc. Trong đó dùng phương pháp châm cứu để điều trị chứng đau đầu đã đạt được những kết quả tương đối khả quan. Phương pháp phối huyệt thường dùng khi điều trị đau đầu bằng châm cứu là lấy huyệt tại chỗ kết hợp với lấy huyệt ở xa.
Có một chứng đau đầu gặp ở phụ nữ trong thời kỳ kinh nguyệt; đó là cứ đến trước chu kỳ kinh nguyệt 2-3 ngày thì có hiện tượng đau đầu – hiện tượng này sẽ chấm dứt khi kinh nguyệt đến. Đối với với những trường hợp đau đầu này thì dùng kim Tam lăng châm chích nặn máu huyệt Đầu duy cho kết quả điều trị cao.
Chúng ta sẽ lý giải ra sao về hiện tượng này? Trong “Tố vấn. Thượng cổ thiên chân luận” có viết: “Nữ tử…14 tuổi thiên quý đến, Nhâm mạch thông, Thái xung mạch thịnh, nguyệt sự đến kỳ thì thấy…49 tuổi Nhâm mạch hư, Thái xung mạch thiểu, thiên quý kiệt, địa đạo không thông ” Như vậy có thể thấy kinh nguyệt của phụ nữ liên quan mật thiết với hai mạch Xung, Nhâm. Mà mạch Xung thì “vi huyết hải” (bể huyết) , mạch Xung và kinh Túc dương minh có quan hệ rất mật thiết với nhau. Dương minh đa khí đa huyết và Túc dương minh thì nhiều huyết nhất. Khi phụ nữ đến trước kỳ kinh nguyệt thì huyết hải hữu dư, Xung mạch hữu nhiệt -Xung mạch huyết nhiệt đi theo Túc dương minh thượng xung gây ra đau đầu. Sau khi kinh nguyệt đến thì huyết nhiệt theo kinh huyết hạ tiết ra mà đau đầu cũng hết. Huyệt đầu Duy là huyệt trên cao nhất của kinh Túc dương minh, là huyệt ở ngoài nông nhất của kinh này. Như trên đã nói kinh dương minh đa khí đa huyết, với trường hợp đau đầu trước kỳ kinh thì vị trí của bệnh ở tại huyết (huyết nhiệt) chứ không phải là ở khí do vậy khi điều trị trường hợp bệnh này mà dùng kim hào châm để điều trị thì hiệu quả không cao do phép hào châm mới chỉ điều được khí chứ chưa điều được huyết; do đó ta dùng kim Tam lăng châm chích nặn máu tại huyệt Đầu duy để điều huyết, huyết nhiệt được xuất ra mà bệnh nhân hết đau đầu.
ThS.BS. Đào Hữu Minh – Trưởng khoa Khám bệnh
